قبل از این که به کاربرد انواع میلگرد در ساختمان و ویژگی‌های آنها بپردازیم، ابتدا باید توضیحاتی در مورد این مقاطع پرکاربرد ارائه دهیم. تقریبا همه ما با میلگرد آشنا هستیم و احتمالا نمونه‌هایی از آن را در حین ساختمان سازی مشاهده کرده‌ایم. میلگردها میله‌هایی بلند هستند که از جنس فولاد ساخته شده و سایزهای گوناگونی دارند.
تولید میلگرد هم به صورت ساده و هم به صورت آجدار انجام می شود. میلگردهای ساختمانی عموما از نوع آج دار هستند. دلیل آن هم جلوگیری از حرکت میلگرد در بتن بر اثر ایجاد فشارهای ناگهانی در هنگام وقوع سیل، زلزله یا موارد این چنینی دیگر است.
فهرست مطالب
- بخش اول:انواع میلگرد
- بخش دوم:کاربرد انواع میلگرد در ساختمان
- بخش سوم:انواع میلگرد ازنظر شکل ظاهری
- بخش چهارم:انواع میلگرد مصرفی در بتن
- بخش پنجم:لیست انواع میلگرد
- بخش ششم:انواع میلگرد آجدار
- بخش هفتم:انواع میلگرد ساده
انواع میلگرد
تا این جا به بیان توضیحاتی درباره میلگرد و کاربردهای گوناگون آن در ساختمان پرداختیم. اکنون می‌خواهیم انواع گوناگون میلگرد را بیان کنیم. میلگردها از جنبه‌های متفاوت از جمله شکل و ظاهر، استحکام، روش تولید، استانداردهای ساخت، جنس، نوع و سایز دارای انواع مختلفی هستند. هر کدام از این انواع میلگرد با توجه ویژگی‌هایشان کاربردهای گوناگونی هم دارند. در ادامه هر یک از این جنبه‌های تفاوت را به طور مفصل توضیح خواهیم داد.
میلگرد: A۱
این نوع میلگردها از درصد کمی کربن ساخته شده‌اند. به همین دلیل، قابلیت انعطاف و شکل پذیری بالایی دارند. در صنعت به این نوع میلگردها، میلگرد نرم هم گفته میشود و به طور معمول هیچ گونه آجی بر روی سطح خود ندارند.
میلگرد: A۲
این نوع میلگردها دارای سختی بیش‌تری نسبت به میلگردهای A1 هستند و بر روی سطح بدنه خود اج‌هایی یکنواخت دارند. در صنعت به این میلگردها نیمه ترد گفته میشود
میلگرد: A۳
این میلگردها دارای سختی بالاتری نسبت به دو نمونه قبلی هستند و در نتیجه شکل پذیری کمتری نسبت به آنها دارند. از طرف دیگر، بر روی سطح ان‌ها آج‌هایی به شکل جناق وجود دارد. به همین دلیل، میلگردهای A3 میلگرد جناقی هم نامیده میشوند. به منظور اطلاعات بیشتر در مورد این نوع میلگردها، پیشنهاد می شود که مقاله تفاوت را مطالعه نمایید.
میلگرد: A۴
میلگرد A4 سخت‌ترین نوع میلگرد هستند که بر روی سطح آنها آج‌هایی به صورت جناقی قرار گرفته است. منتهی این آج‌ها از دو طرف برعکس یک دیگر هستند که این مورد باعث افزایش چسپندگی میلگرد به بتن میشود. در واقع میتوان گفت با افزایش شماره این میلگردها، درجه سختی‌شان هم افزایش می‌یابد.
انواع میلگرد از نظر شکل و ظاهر:
جنبه تفاوت دیگر بین انواع میلگردها، شکل ظاهری آنها می‌باشد. به طور کلی، بر این اساس میتوان میلگردها را به دو دسته ساده و آجدار تقسیم بندی نمود. میلگردهای ساده شکل کاملا صافی دارند و هیچ آج و برآمدگی بر روی سطح آنها وجود ندارد. این گونه میلگردها قابلیت خم شدگی بسیار بالایی دارند.
به همین دلیل، به راحتی مب‌توان آنها را خم نموده یا برش داد. با توجه به این ویژگی، بیشتر برای کارهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که نیاز به خم کاری و پیچش دارد. اما این میلگردها برای استفاده در بتن و به خصوص برای پروژه‌های سنگین اصلا مناسب نیستند.
انواع میلگرد از نظر جنس:
جنس میلگرد موضوع مهم دیگری است که بر اساس ان میلگردها به چند دسته مختلف تقسیم میشوند. به طور کلی، میلگردها از نظر جنس شامل موارد زیر می شوند:
میلگردهای فولاد کربنی
میلپرد اپوکسی
میلگرد گالوانیزه
میلگرد فایبرگلاس
میلگرد استیل
میلپرد کامپوزیتی
انواع میلگرد از نظر سایز:
موضوع مهم دیگر در مورد میلگردها، بحث سایز آنها است. این مقاطع فولادی در سایزهای بسیار متنوعی ساخته میشوند و جهت مصارف گوناگون کاربرد دارند. در کشور ما میلگردهایی با سایز 8 تا 50 بیشتر کاربرد دارند، اگر چه میلگردهایی در اندازه‌های دیگر هم تولید میشوند.
سایزمیلگرد در واقع همان اندازه قطر آن بوده و بر حسب میلی متر اندازه گیری میشود. معمولا میلگردهای با سایز بالاتر برای سازه‌های سنگین‌تر و قوی‌تر استفاده میشوند. هر چه سازه کوچک‌تر و سبک‌تر شود، سایز میلگردهای مورد نیاز برای آن هم کاهش می‌یابد.
مهم ترین انواع میلگرد براساس سایز شامل موارد زیر می شوند:
سایز 8
سایز 10
سایز 12
سایز 14
سایز 16
سایز 18
سایز 20
سایز 22
سایز 25
سایز 28
سایز32
کاربرد انواع میلگرد در ساختمان
میلگرد در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در حوزه‌های مربوط به ساخت خودرو و ماشین‌آلات، در بخش‌های سد سازی و موارد این چنینی دیگر از میلگرد استفاده میشود. اما رایجترین و با اهمیت‌ترین استفاده از میلگردها در صنعت ساختمان سازی است.
۱- میلگرد راستا
تقریبا میتوان گفت بیش‌ترین و مهم‌ترین کاربرد میلگرد در ساختمان سازی به همین بخش مربوط میشود. میلگردهای راستا آن دسته از میلگردها هستند که برای افزایش مقاومت بتن در ستون‌ها و حتی در پی یا فونداسیون ساختمان قرار میگیرد. استفاده از میلگرد در این بخش‌ها به صورت شاخه‌های بلند صورت می‌پذیرد و به همین دلیل به ان‌ها میلگردهای راستا گفته میشود.
۲- میلگرد سنجاقی
میلگردهای سنجاقی در واقع همان شکل باز شده میلگردهای خاموت هستند. از این میلگردها برای اتصال میلگردهای طولی با میلگردهای خاموت استفاده میشود. در کنار این موضوع، جهت افزایش مقاومت خاموت کارایی دارند.
۳- میلگرد خرک
در برخی موارد برای افزایش مقاومت پی یا فونداسیون ساختمان، علاوه بر میلگردهای معمولی استفاده شده، از دو ردیف میلگرد دیگر به صورت افقی هم استفاده می‌کنند. به این میلگردها خرک گفته میشود و عموما در قسمت بالای فونداسیون قرار می‌گیرند. از آن جایی که تمام بار ساختمان به پی و از ان جا به زمین منتقل میشود، میلگردهای خرک باعث افزایش مقاومت فونداسیون میشوند.
۴- میلگرد رکابی
گاهی مواقع در هنگام چینش میلگردهای دیوار، لازم است از یک سری میلگرد دیگر هم برای نگه داشتن ان‌ها به صورت افقی و عمودی استفاده نمود. میلگردهایی با این کاربرد اصطلاحا میلگرد رکابی نامیده میشوند. کاربرد میلگردهای رکابی بیشتر در ساخت دیوارهای بتنی است.
۵- میلگرد ادکا
از این میلگردها بیشتر در قسمت تکیه گاه تیرهای ساختمانی استفاده میشود. زیرا می‌توانند تا حد زیادی تحمل نیروی برشی را برای تیرآهن افزایش دهند. تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای میلگرد در ساختمان سازی را بیان کردیم. همان طور که مشاهده کردید، به دلیل استفاده گسترده از میلگرد در ساختمان سازی، برای میلگردهای استفاده شده در هر بخش از ساختمان عنوانی جداگانه انتخاب شده است. این موضوع اهمیت استفاده از میلگرد به خصوص در حوزه ساختمان را می‌رساند.
۶- میلگرد خاموت
در هنگام ایجاد ستون‌های ساختمان با استفاده از انواع میلگرد، از میلگردهای کوچک‌تری برای بستن آنها استفاده میشود که به آنها میلگرد خاموت می‌گویند. میلگردهای خاموت در فاصله‌های مشخص به دور چند شاخه میلگرد راستا بسته میشوند. این کار به این منظور انجام میگیرد که هم از جدا شدن آنها و خم شدن افقی‌شان جلوگیری شود و هم مقاومت‌شان را افزایش دهد.
انواع میلگرد ازنظر شکل ظاهری
یک مهندس و متخصص در زمینه سخت و ساز به‌خوبی می‌داند که شکل و ویژگی‌های ظاهری میلگردها تا چه حد می‌تواند در رفتار نهایی و کاربرد آن تفاوت ایجاد کند. بنابراین، شکل ظاهری میلگرد باید به یکی از معیارهای مهم شما در هنگام خرید تبدیل شود. در تولید و عرضه میلگردها از استانداردهای مختلفی استفاده میشود. استاندارد مورداستفاده در تولید میلگردهای گرم نوردیده ایران، استاندارد ملی 3032 و استاندارد کشور روسیه است.
همان‌طور که بیان شد، شکل ظاهری میلگرد با ایجاد تفاوت در ویژگی‌ها و خواص فیزیکی آن موجب تمایز کاربرد انواع میلگردها از یکدیگر میشود. بنابراین، انتخاب یک میلگرد با ویژگی‌های متناسب کاربرد، می‌تواند تضمینی بر مقاومت سازه در برابر بلایای طبیعی مانند زلزله باشد و خسارت‌های جانی و مالی را به صفر برساند. برای ثبت سفارش میلگرد ساده Ck45،انواع میلگرد آجدار، تیرآهن، ورق، انکر بولت، نبشی و ناودانی با آیین صنعت در تماس باشید.
انواع میلگرد مصرفی در بتن
بتن ساده در برابر کشش مقاومت کمی دارد. از این رو با مسلح کردن بتن بوسیله آرماتور یا میلگرد، مقاومت را در برابر کشش افزایش میدهند. در ادامه به انواع میلگرد مصرفی در بتن اشاره خواهیم نمود، با ما همراه باشید…
انواع میلگرد مصرفی در بتن کدامند؟ بتن ماده‌ای است که در فشار مقاومت زیادی از خود نشان میدهد و برای سازه‌هایی مانند ستون‌ها و قوس‌ها بسیار مناسب می‌باشد. اما به دلیل مقاومت کششی پایین و شکنندگی بسیار زیاد آن، برای سازه‌هایی که تحت کشش هستند، گزینه مناسبی نیست. از این رو جهت رفع محدودیت‌ها از میلگرد و فولاد استفاده می‌کنند که به آن بتن مسلح نیز گویند. فولادی که در این نوع بتن استفاده میشود، به شکل سیم و یا میلگرد است. در این دانش نامه می‌خواهیم فولادی که جهت مسلح کردن بتن استفاده میشود را معرفی نموده تا با انتخاب صحیح بتوانید میزان بازدهی و کیفیت را به حداکثر برسانید.
میلگردها از نظر روش ساخت عبارتند از:
. تولید به روش نورد گرم
. تولید به روش نورد سرد
. تولید به روش ترمکس
. تولید به روش آلیاژسازی (میکروآلیاژی)
در جهان بطور کلی، چهار روش پرکاربرد برای تولید میلگرد وجود دارد و هر کشور با توجه به شرایط جغرافیایی خود، یک یا چند روش را انتخاب نموده و کارخانه اقدام به تولید می‌کنند. در ایران که کشوری چهار فصل است از نظر اقلیمی، از دو روش آلیاژی و ترمکس جهت تولید میلگرد استفاده می‌نماید. قابل ذکر است اکثر کارخانه‌های تولیدی میلگرد در ایران، دارای علامت اختصاری ویژه‌ای هستند که بر روی میلگرد حک شده است و در آن، به نوع روش تولیدی آن میلگرد نیز اشاره شده است.
لیست انواع میلگرد
میلگرد ساده:
سطح این میلگرد صاف است و به میلگرد فولادی نرم هم معروف است. خم کردن این میلگردها به آسانی صورت میگیرد. به واسطه سطح فاقد آج این میلگردها و به تبع آن احتمال لغزش، چسبندگی این میلگردها با بتن چندان مناسب نیست. به همین دلیل برای سازه های سنگین و بزرگ، استفاده از آنها توصیه نمیشود.
میلگرد آج دار:
این میلگردها همان طور که از نامشان پیداست، در سطح خود برآمدگی هایی دارند که به آنها آج گفته میشود. این آج ها موجب بهبود چسبندگی بین میلگرد و بتن شده و احتمال لغزش را کاهش میدهند. بدین ترتیب عملکرد بتن و میلگرد که به مجموعه این دو بتن آرمه گفته میشود، بهبود پیدا میکند. استحکام کششی این میلگردها بیشتر از میلگردهای ساده است. کاربرد این میلگردها نیز عموما بیشتر از میلگردهای ساده است. میلگردهای آجدار، خود در سه دسته طبق هبندی میشوند که در ادامه توضیحات بیشتر هر کدام را مشاهده میکنید.
میلگرد آج دار مارپیچ:
این میلگردها در سطح خود برآمدگی هایی به شکل مارپیچ یا فنر دارند و به آنها میلگرد HSD هم گفته میشود. از ویژگی های این میلگردها میتوان به میزان کربن پایین تر، قابلیت جوشکاری بالاتر و همچنین استحکام کششی بالاتر اشاره کرد. میلگرد آج دار جناقی: این میلگردها با عنوان TMT (ترمومکانیکی) نیز شناخته میشوند. از مشخصات این میلگردها میتوان مقاومت حرارتی بالا، مقاومت بالا در برابر خوردگی و استحکام کششی بالا را نام برد.
میلگرد اروپایی:
اده اصلی این میلگرد منگنز است. این میلگرد به واسطه مقاومت خمشی پایین خود، قیمت کمتری دارد. استفاده از میلگرد اروپایی در پروژه های مناطق زلزله خیز توصیه نمیشود.
میلگرد فولاد کربن:
ین میلگرد رایجترین میلگرد موجود در بازار است و با عنوان میلگرد سیاه نیز شناخته میشود. نقطه ضعف میلگرد فولاد کربن، مقاومت پایین آن در برابر رطوبت است. زنگ زدن میلگرد باعث ترک خوردن بتن اطراف آن میشود. به همین دلیل این میلگرد در مناطق مرطوب و کاربردهای دریایی قابل استفاده نیست و باید از گزینه های جایگزین استفاده کرد. لازم به ذکر است برخلاف مقاومت پایین در برابر خوردگی، این میلگرد استحکام کششی خوبی دارد.
میلگرد روکش اپوکسی:
ین میلگرد همان میلگرد فولاد کربن است، با این تفاوت که با اپوکسی پوشش داده شده است. این روکش نازک، خاصیت ضد زنگ بودن میلگرد را تا ۱۷۰۰ – ۷۰ برابر افزایش میدهد. اما به دلیل نازکی و ظرافت خود، مستعد آسیب دیدن است. در این صورت روند خوردگی میلگرد تسریع میشود.
میلگرد گالوانیزه:
برای بهبود مقاومت در برابر خوردگی میلگرد سیاه، میتوان آن را به روش گالوانیزه نیز پوشش دهی کرد. میلگرد گالوانیزه به دلیل این که پوشش آن مقاومت بالاتری در برابر آسیب دیدگی و خراش دارد.
میلگرد فولاد ضد زنگ:
قاومت به خوردگی این میلگرد ۱۵۰۰ برابر میلگرد فولاد کربن است. همچنین به راحتی خم میشود.
انواع میلگرد آجدار
میلگردهای آجدار گرید متوسط که امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، در سال 1968 برای اولین‌بار استفاده شدند. از کاربردهای میلگرد آجدار میتوان در مقاوم‌سازی بتن در انواع سازه‌ی بتنی مانند پل‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس BRT ساختمان‌ها و برج‌ها اشاره کرد. آج روی میلگرد، کمک میکند تا بتن، بهتر به سطح میلگرد بچسبد. نوع الگو، فاصله و ارتفاع آج‌ها که بر روی میلگرد وجود دارد با توجه به نوع و استاندارد تولید، متفاوت است. اما این نوع میلگرد، انواع مختلفی دارد که در این مقاله در مورد آنها مفصل توضیح خواهیم داد.
میلگرد تقویت‌کننده از جنس فولاد، بیشتر برای افزایش استحکام کششی بتن و به عنوان عنصر کمکی برای جلوگیری از ترک خوردگی استفاده میشود. میلگرد آجدار جناقی یکی از انواع این نوع میلگرد است.
به دلیل ظاهر منحصر به فرد با نقش ربان‌مانند روی این میلگرد و قیمت پایینی که دارد، از آن برای کاربردهای زینتی نیز استفاده می‌کنند. میلگرد کلاس 40، حداقل فشار 40،000 پوند در متر مربع و میلگرد کلاس 60، 60،000 پوند در متر مربع را تحمل می‌کنند. در شکل زیر می‌توانید تصاویر میلگرد آجدار را مشاهده کنید.
انواع میلگرد آجدار از نظر قطر اسمی:
همان طور که اشاره شد، شکل آج روی میلگردها متفاوت است و در ایران، سه گرید پُرکاربردترین میلگردها هستند.A2، A3 و A4 پُرکاربردترین میلگردها
منظور از میلگرد آجدار سردار چیست؟
یکی از مهم‌ترین کاربردهای میلگرد آجدار، میلگرد سردار یا همان میلگرد کلاه‌دار است که در فونداسیون ساختمان استفاده میشود. امروزه استفاده از این نوع میلگرد، باعث شده که فضای کافی برای استفاده از میلگرد در پی‌ریزی ساختمان و فنوداسیونوجود داشته باشد. میلگرد آجدار سردار از ظنر شکل ظاهری به سه دسته تقسیم میشود:
بیضی یا مربعی شکل
دایره
مستطیل
استفاده از میلگرد بیضی باعث ایجاد فاصله بیشتر در بین سایر میلگردها میشود؛ این در حالی است که نوع مربع و مستطیل آن، در جایگذاری میلگردهای بالایی مشکل ایجاد میکند. در حال کلی، میلگردهای آجدار سردار، به سه روش اصطکاکی، روش جوشی یا روش رزوه‌ای ساخته و روانه‌ی بازار فولاد میشوند.
علامت میلگرد آجدار در اتوکد:
در نقشه خوانی مربوط به آرماتورها، برای میلگرد آجدار یک علامت درنظر گرفته میشود که هرکدام از حروف آن دارای معانی زیر هستند:
۱- قطر میلگرد
۲- تعداد میلگرد
۳- فواصل میلگرد
۴- طول میلگرد
میلگردهای فولادی تقویت‌شده با مقاومت کمتر، تنها سه علامت دارند که نورد تولیدکننده‌ی میلگرد، اندازه‌ی میلگرد و نوع فولاد مورد استفاده را مشخص میکند. فولاد تقویت‌شده با استحکام بالا، از یک سیستم خطی مداوم برای نشان‌دادن درجه‌ی فولاد استفاده میکند.
انواع میلگرد ساده
به‌طورکلی، این محصولات، برای جبران مقاومت کششی پایین بتن استفاده میشود. قطری که در برگ شناسایی این محصول درج‌شده، قطر اسمی آن است. این مقطع فولادی ساده معمولاً دارای برگ شناسنامه است که در آن آنالیز محصول درج‌شده است. انواع میلگرد بر اساس پارامترهای مختلفی از نظر شکل ظاهری، جنس و قطر، تقسیم‌بندی میشوند.
انواع این مقطع فولادی، دارای قطرهای مشخصی بین ۶ تا ۲۰۰ میلی‌متر هستند که می‌توانند مقاومت کششی بتن‌های نرم ساختمانی را افزایش دهند.
تولید میلگرد ساده به چه صورت است؟
میلگرد ساده در مراحل مختلفی تولید میشود و برای تولید آن از شمش‌ها استفاده میشود. در اصل، شمش فولادی پایه، جزء مواد اولیه‌ی تولید بسیاری از مقاطع فولادی است مراحل تولید این محصولات، به این صورت است:
در مرحله‌ی اول باید شمش‌ها را به دمای مشخصی حدود ۱۰۰۰ یا ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد رساند تا وارد مرحله‌ی شکل‌دهی شوند.
در مرحله‌ی بعدی، شمش‌های حرارت دیده روی رول‌ها قرار می‌گیرند و به وسیله‌ی دستگاه‌های خاص، از عرض و قطر آنها کاسته و به طول آنها اضافه میشود.
در مرحله‌ی آخر، سعی بر این است که میلگردها به طول‌های مشخص و استانداردی برسند. بعد از این که طول محصولات تولید‌شده مشخص شد، با قیچی‌های مخصوص، آن را برش میدهند و بسته‌بندی می‌کنند.
برای تولید آرماتور آجدار، قبل از مرحله‌ی بسته‌بندی، لازم است اقدامات دیگری روی محصول انجام شود.
کار میلگرد ساده چیست؟
از میلگرد ساده در صنعت ساختمان‌سازی و بتن‌های آرمه استفاده میشود که می‌تواند مقاومت بتن‌ها را در برابر نیروهای کششی افزایش دهد. البته از این محصول هم در نماسازی ساختمان هم استفاده میشود که ممکن است خیلی از افراد، موافق این موضوع نباشند.
