حافظه دیداری یا حافظه بصری یکی از انواع حافظه است که بر توانایی به یاد آوردن یا به خاطر سپردن فعالیت‌ها، تصاویر یا کلمات در گذشته اشاره دارد. تا حالا شده که با شنیدن یک نام، خاطره‌ی ویژه یا چهره‌ِ فردی در ذهنتان مجسم شود؟ آیا شده برای حفظ کردن تاریخ تولد کسی، از یک تصویر کمک بگیرید؟ حافظه بصری شامل توانایی ذخیره و بازیابی احساسات و ادراکات بصری است که قبلاً توسط فرد تجربه شده‌اند. این بدان معناست که فرد باید بتواند از یک محرک یک تصویر بصری زنده در ذهن خود ایجاد کند. محرک می‌تواند چیزی مانند یک کلمه، چهره اشخاص یا یک تابلو نقاشی باشد. هنگامی که محرک برداشته شود، فرد باید آن را در ذهن خود تجسم کند. در این مقاله با ما همراه باشید، تا بیشتر با حافظه دیداری آشنا شوید.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: از افسردگی پس از زایمان نترسید!
حافظه دیداری ضعیف چه علائمی دارد؟
ضعف حافظه‌ی دیداری اغلب در کودکی و به‌ویژه دوران تحصیل خودش را نشان می‌دهد. یک یا چند نشانه از موارد زیر ممکن است در افراد با حافظه دیداری ضعیف مشاهده شود:
- ضعف در هجی‌کردن؛
- ضعف در درک مطلب؛
- کندی در نوشتن با دست؛
- ضعف در مهارت‌های ریاضی؛
- دشواری در تشخیص حروف و اعداد؛
- اختلاط حروف و اعداد هنگام نوشتن؛
- دشواری در استفاده از ماشین‌حساب؛
- ضعف در به‌یادسپاری نام یا چهره افراد؛
- تنبل به‌نظرآمدن در فعالیت‌های نوشتاری؛
- خواندن با صدای بلند (اغلب با هدف به‌خاطر سپردن)؛
- دشواری در به‌یادسپاری مسیرها یا واژه‌ها حتی بلافاصله پس از خواندن آنها.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: علل و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی
انواع حافظه‌ی دیداری را بشناسید
حافظه دیداری همانند سایر اقسام حافظه انواع مختلفی دارد. محققان این نوع از حافظه ذهنی را به سه دسته بندی کلی تقسیم کرده‌اند:
حافظه‌ی دیداری حسی
حافظه حسی یا Sensory memory به ما این امکان را می‌دهد تا حتی بعد از چند ثانیه متوقف شدن تاثیر محرک، آنرا حس کنیم.
مثال حافظه دیداری حسی زمانی است که با یک دوربین به یک اتاق کاملاً تاریک وارد می‌شود و یک عکس با فلاشر می‌گیرید.
برای چند لحظه‌ای اتاق روشن می‌شود و پس از خاموش شدن آن نیز چند لحظه‌ای حواس شما اتاق و اجسام آنرا درک می‌کند.
مثال دیگر زمانی است که یک جسم نورانی در محیطی تاریک با سرعت زیاد می‌چرخد و ما آنرا به صورت یک دایره نورانی می‌بینیم.
حافظه‌ی دیداری کوتاه مدت
تمام آن چیزی که در لحظه می‌بینیم و آنها را فوراً به یاد می‌سپاریم ابتدا وارد حافظه دیداری کوتاه مدت ما می‌شود.
این اطلاعات برای چند ثانیه یا چند دقیقه ذخیره می‌شوند و اگر توسط ذهن بار عاطفی، احساسی، تکرار شوندگی، اهمیت و… نگیرند، فراموش خواهند شد.
شماره یا نامی که فوراً حفظ می‌کنیم یا تجسم خود در حال انجام کار مثال‌هایی از فعال بودن حافظه‌ی دیداری کوتاه مدت ما هستند.
مهمترین نکته‌ای که باید در مورد حافظه‌ی دیداری بدانیم این است که نقطه‌ی آغاز حافظه دیداری بلند مدت ماست.
حافظه‌ی دیداری بلند مدت
اینکه بعضی از خاطرات گذشته را به یاد می‌آوریم مستقیماً مربوط به حافظه دیداری بلند مدت است.
در یک آزمایش مشخص شد از بین ۶۰۰ عکس صحنه‌ها و رویدادها که به شرکت کنندگان نشان داده شد، ۹۲% از آنها پس از یک روز و ۶۳% از آنها بعد از یک سال توسط همان افراد تشخیص داده شدند.
این آزمایش دو موضوع را به خوبی نشان می‌دهد: یک مسئله اینکه ظرفیت حافظه کوتاه مدت بصری محدود و در مقابل، حافظه دیداری بلند مدت نامحدود است.
مسئله دیگر آنکه زمان نقش مهمی در از بین رفتن اطلاعات در حافظه بلند مدت بصری دارد.
درباره‌ی اختلال وسواس فکری چه می‌دانید؟
تکنیک‌هایی برای تقویت حافظه دیداری
بهبود حافظه دیداری در بهبود وضعیت تحصیلی و همچنین زندگی فرد مؤثر است. در این بخش با برخی راه‌های تقویت این نوع حافظه آشنا خواهیم شد:
به خاطر سپردن چهره‌ها
برای اینکه حافظه دیداری خود را در ارتباطات روزمره‌تان تقویت کنید، چهره‌ها را به خاطر بسپارید. برخی از چهره‌ها تصویری خاص تداعی می‌کنند؛ برای مثال شخصی ممکن است شبیه شخصیتی کارتونی باشد.
بنابراین می‌توانید با ایجاد ارتباط بین چهره شخص و شخصیت معروفی که در ذهن دارید، آنرا به خاطر بسپارید. تکنیک دیگر این است که هنگام رو به رو شدن با افراد، جزئیات و هر آن چیزی که چهره فرد را از دیگری متمایز می‌کند را به خاطر بسپارید.
خوب بخوابید
مغز ما همه کار‌های روزمره‌مان حتی جزئی‌ترین امور را مدیریت می‌کند.
طبیعی است که به زمانی برای استراحت و بازیابی انرژی نیاز داشته باشد. مغز هوشیار و سرزنده برای یادآوری چیز‌ها ضروری است.
برای تقویت حافظه دیداری نام‌ها را به خاطر بسپارید
برای به یاد داشتن نام‌ها نیز می‌توانید از راه تقویت حافظه دیداری وارد شده و با یک تیر دو نشان بزنید. می‌توانید اسم‌ها را به یک تصویر خاص و مرتبط اتصال داده و از این طریق آنرا در ذهن خود ثبت کنید. برای مثال اگر نام خانوادگی یکی از همکاران شما «شمس» است، می‌توانید آنرا به تصویر خورشید پیوند زده و از این طریق با توجه به ویژگی‌های ظاهری فرد نام او را به یاد آورید.
برای مطالعه بیشتر: آیا شما هم یک مهرطلب هستید؟
شیوه لوکی
دقیقا نمی‌توان گفت این روشی برای تقویت حافظه دیداری است یا روشی برای بهره‌گیری اثربخش از آن! به هر حال، به‌کارگیری بیشتر حافظه دیداری باعث تقویت آن می‌شود. شیوه لوکی (Method of Loci)، که به سفر حافظه، قصر حافظه یا کاخ ذهنی معروف است، تکنیکی است برای بهره‌گیری از حافظه دیداری با هدف به‌خاطر‌سپردن داده‌ها.
در این روش، نخست باید خودتان را در محیطی آشنا تصور کنید. در حالی که در فضای ذهنی‌تان پیش می‌روید، از اشيای مختلف برای به‌یادآوردن اطلاعاتی خاص استفاده می‌کنید؛ مثلا تصویر تخت‌جمشید روی میز کارتان احتمالا در به‌یادآوردن نام آقای جمشیدی که ۲ هفته پیش برای چند دقیقه‌ای ملاقاتش کردید کمک می‌کند.
یک روز کامل خود را برای تقویت حافظه دیداری به یاد آورید
هنگامی که در رختخواب قرار دارید، روزی که سپری کرده‌اید را با جزئیات و تصاویر به یاد بیاورید. این کار به تقویت حافظه دیداری شما کمک بسیاری می‌کند. از لحظه‌ای که روز خود را شروع کرده تا زمانی که می‌خواهید بخوابید را یادآوری کنید. مهم است که تصاویر شما کاملاً با جزئیات و دقیق باشند و این تصاویر در ذهن شما مرور شوند.
تغذیه سالم داشته باشید
تغذیه سالم نقش مهمی در سلامتی عمومی دارد. وقتی پای حافظه در میان باشد، قضیه مهم‌تر هم می‌شود.
بهتر است سراغ کربوهیدرات‌های تصویه‌شده و خوراکی‌هایی با شکر افزوده نروید. در مقابل، این موارد را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید:
- کاکائو؛
- مکمل روغن ماهی؛
- میوه‌های خانواده توت؛
- کافئین (فقط بزرگ‌سالان)؛
- غذاهای سرشار از ویتامین دی.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: مدیریت خشم در کودکان
سخن پایانی
در این مطلب درباره حافظه دیداری و راه‌های تقویت آن خواندیم. یادتان باشد هرچه بیشتر حافظه را به کار بگیرید، ورزیده‌تر می‌شود. تکنیک‌ها و تمرین‌های مختلفی برای پرورش ذهن و تقویت حافظه از جمله حافظه دیداری وجود دارد. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
