متأسفانه امروزه استرس به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده است. متراکم بودن زندگی شهری و روند سریع زندگی، خواهناخواه بر روی روان ما تأثیر میگذارد؛ ازاینرو همه ما در طول زندگی خود درجاتی از استرس را تجربه کردهایم. همچنین استرس نهتنها بر روی روح و روان ما، بلکه بر عملکرد اعضای بدن ما نیز تأثیر میگذارد. چه بسیار بیماریهای لاعلاجی که هیچگونه منشأ فیزیکی ندارند و تنها از پریشانی و استرس روانی ما سرچشمه میگیرند.اما چاره چیست؟ چه روشهایی برای پیشگیری از استرس وجود دارد؟ راههای کاهش استرس کدام هستند؟ درمان استرس با چه روشهایی صورت میگیرد؟ آیا درمان استرس تنها مستلزم استفاده از روشهای دارویی یا درمان افسردگی و اضطراب بدون دارو نیز وجود دارند؟این سؤالها و هزاران سؤال دیگر در هنگام پیشگیری از استرس و درمان آن مطرح میشوند. اگر شما هم تا حدودی درگیر استرس هستید و به دنبال روشهای مناسب برای درمان استرس میگردید، پیشنهاد میکنم مقاله ما را تا آخر بخوانید؛ بهاحتمالزیاد به پاسخ سؤالات خود میرسید.
فهرست مطالب
- استرس چیست؟
- عوارض استرس چیست؟
- علائم استرس چیست؟
- معرفی روشهای پیشگیری و کاهش استرس
- سخن پایانی و سوالات متداول
استرس چیست؟
استرس احساس تنش عاطفی یا جسمی است. این عارضه می تواند ناشی از هر واقعه یا فکری شود که موجب بروز ناامیدی ، عصبانیت و عصبی شدن در شما می شود.استرس واکنش بدن در برابر یک چالش یا تقاضا است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله صندلی خالی را بخوانید. در لحظات حساس ، استرس می تواند مثبت باشد ، مانند زمانی که به شما کمک می کند تا از خطر جلوگیری کنید.
بدن شما با ترشح هورمون به استرس واکنش نشان می دهد. این هورمون ها سبب افزایش هوشیاری مغز شما می شوند و همچنین موجب تنش عضلات و افزایش نبض می شوند. در کوتاه مدت ، این واکنش ها خوب هستند زیرا می توانند به شما کمک کنند تا شرایط ایجاد کننده استرس را کنترل کنید. این روش بدن شما برای محافظت از خود است ولی در صورتی که بصورت مزمن درآید می تواند سلامتی جسمی و روحی شما را تامین کند.
دو نوع اصلی استرس وجود دارد :
استرس مزمن
این استرس است که برای مدت زمان طولانی تری ادامه دارد. در صورت داشتن مشکلات مالی ، ازدواج ناموفق یا مشکل در کار ممکن است دچار استرس مزمن شوید. هر نوع استرسی که هفته ها یا ماه ها ادامه داشته باشد ، استرس مزمن است. شما می توانید آنقدر به استرس مزمن عادت کنید که متوجه نشوید این یک مشکل است. اگر راهی برای کنترل استرس پیدا نمی کنید ، ممکن است منجر به مشکلات اساسی در وضعیت سلامت روحی و حتی جسمی شما شود.
استرس حاد
این استرس کوتاه مدت است که به سرعت از بین می رود. وقتی روی ترمز می کوبید ، با شریک زندگی خود دعوا می کنید یا در یک شیب تند اسکی می کنید ، این احساس را دارید. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله معنی چاکراها را بخوانید. این به شما کمک می کند تا موقعیت های خطرناک را مدیریت کنید. همچنین هنگامی که کار جدید یا هیجان انگیزی انجام می دهید اتفاق می افتد. همه افراد در یک زمان استرس حاد دارند.
عوارض استرس چیست؟
اغلب عوارض استرس زمانی که بصورت مزمن درآید دیده می شوند که رایج ترین آن ها عبارتند از :
- فشار خون بالا
- بیماری های قلبی
- سکته مغزی
- دیابت
- چاقی
- افسردگی یا اضطراب
- مشکلات پوستی ، مانند آکنه یا اگزما
- احتلالات قاعدگی
علائم استرس چیست؟
استرس می تواند انواع مختلفی از علائم جسمی و عاطفی را ایجاد کند. بعضی اوقات ، ممکن است متوجه نشوید که این علائم ناشی از استرس است. در اینجا برخی علائم وجود دارد که استرس ممکن است برای شما ایجاد کند:
- اسهال یا یبوست
- درد مزمن
- سردرد
- کمبود انرژی
- اختلال تمرکز
- مشکلات جنسی
- سفتی گردن
- خستگی
- احتلال خواب
- مشکلات گوارشی
- کاهش با افزایش اشتها
- کاهش یا افزایش وزن
معرفی روشهای پیشگیری و کاهش استرس
پیشگیری بهتر از درمان است. این شعار کوتاه نشان میدهد که پیشگیری تا چه اندازه در درمان بیماریها تأثیر دارد. راههای کاهش استرس به ما کمک میکنند که راحتتر با ناملایمات زندگی کنار بیاییم. پیشگیری از استرس حتی اگر ۱۰۰% مانع از بروز علائم استرس نشود، باز تا حد زیادی تأثیرات منفی استرس بر بدن ما را کاهش میدهد. پس بیایید با هم نگاهی به راههای کاهش استرس و پیشگیری از آن بیندازیم.
برای کاهش استرس بنویسید تا استرستان کم شود
یکی از راههای کاهش استرس نوشتن است. ثبت کردن آنچه که باعث این حس شما شده مرحله اول است. بعد از آن نوشتن آنچه که از داشتن آن راضی هستید. قدردانی از آن در قالب یک چرکنویس میتواند مفید باشد. حس قدردانی میتواند با جهت دادن ذهنتان به سمت چیزهای مثبتی که در زندگی دارید، به طرز عجیبی باعث کاهش استرس شود.
برای کاهش استرس آدامس بجوید
یک راه ساده و سریع برای کاهش استرس، آدامس جویدن است. تحقیقاتی در این زمینه نشان داد افرادی که آدامس میجوند در کنترل آرامش ذهن خود موفقتر هستند. آنها اضطراب کمتری دارند. یک توضیح منطقی برای این موضوع این است که جویدن آدامس باعث میشود موجهای مغز فرد شبیه موجهای مغز افراد آرام میشود.
دلیل دیگر این است که جویدن آدامس باعث افزایش جریان خون به مغز میشود. همچنین میزان کاهش استرس هنگامی که افراد آدامس خود را با قدرت بیشتر میجوند، بیشتر هم میشود.
کاهش استرس در خانواده
آشنایی با عوامل استرس زا در خانواده به شما در شناسایی آن، قبول کردن آن و مدیریت شرایط بسیار می تواند کمک کند. استرسی که مدیریت نشود باعث به وجود آمدن سطح بالاتری از اضطراب می شود. در نهایت اگر از آن جلوگیری نشود می تواند منجر به مشکلات بزرگتری شود.
از جمله مشکلات ناشی از استرس در خانواده می توان به عدم موفقیت در کارها، بیماری های اعصاب و روان و بیماری های فیزیکی مانند فشار خون، قند خون و تضعیف سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
قبول کردن احساسات
هیچ وقت به خانواده خود به گونه ای رفتار نکنید که آن ها احساسات و عواطف خودشان را از شما پنهان بکنند. ترس، غمگینی، استرس همگی مواردی هستند که یک فرد در زندگی بارها و بارها در سوح مختلف آن ها را تجربه می کند.
بیان شدن احساسات اعضای خانواده در جمع باعث می شود که هر شخص حمایت خانواده را احساس بکند. علاوه بر این می تواند از تجربیات اعضای خانواده در آن زمینه استفاده بکند. این کار بسیار مهم و حیاتی است زیرا تاثیر خانواده در استرس را به خوبی نشان می دهد. در صورتی که شما به احساسات اعضای خانواده توجه نکنید و فرزند خودش را در این امر تنها ببیند استرس تنهایی نیز به او اضافه خواهد شد. بدین ترتیب خامت اوضاع بیشتر می شود. ولی هنگامی که بتواند با خانواده خود صحبت کند اطمینان خاطر دارد که می تواند از این شرایط نیز به سلامت عبور کند.
خنده بهترین درمان است
اگر به یک خانواده پر استرس نگاه کنید متوجه می شوید چیزی که در این خانوده جای خالی اش احساس می شود خنده است! شادابی و نشاط بزرگترین دشمن استرس و افسردگی هستند. سعی کنید محیط خانه را به فضایی شاد برای همسر و فرزندانتان تبدیل کنید.
در طول هفته حداقل یک برنامه برای شادی خانواده در نظر بگیرید. نیازی نیست که حتما به سینما و یا گردش بروید. بلکه می توانید از برنامه هایی که همه اعضا از آن لذت می برند استفاده کنید.
مشاوره با پزشک و روانشناس
استرس واکنش طبیعی بدن به شرایط نامساعدی است که در آن قرار میگیرد، اما استرس مکرر باعث مختل شدن فعالیتهای روزانه فرد میشود. مشاوره با پزشک و روانشناس یکی از بهترین راههای کاهش استرس است. روانشناسان میدانند که چگونه باید با طرح سؤالات مختلف و همدردی با شما، به کاهش سطح استرستان کمک کنند.
مشاوره با روانشناس درزمینهٔ پیشگیری از استرس، این حسن را دارد که شما با دیدگاه فرد دیگری نسبت به مشکلی که باعث استرس شما شده است، آشنا میشوید. شاید یک مسئله برای ما بغرنج باشد، اما فرد دیگری با نگاه به آن، زوایای تاریکی را پیدا کند که همیشه از چشم ما مغفول ماندهاند. روانشناس با طرح سؤالات هدفمند به تاریخچه مشکلی میرسد که باعث استرس شما شده است و با موشکافی آن به شما در مقابله با استرس کمک میکند. ازاینرو میتوان گفت که شاید هیچکدام از روشهای پیشگیری نتوانند جای مشاوره با پزشک و روانشناس را بگیرند.
ورزش کردن
تقریباً هر شکلی از ورزش به پیشگیری از استرس کمک میکند. ورزش باعث ارتقای سطح سلامت کلی بدن میشود، اما تأثیر آن بر پیشگیری از استرس بسیار چشمگیر است. ورزش باعث افزایش سطح اندورفین در خون شما میشود. عملکرد اندورفین که به مرفین طبیعی بدن معروف است شبیه مواد مخدر است، ازاینرو باعث کاهش سطح درد و هیجان فرد میشود؛ به همین دلیل ورزش اثرات منفی استرس را کاهش میدهد. در ضمن ورزش با تغییر و اصلاح کارکرد سیستمهای قلبی – عروقی، گوارشی و ایمنی، از بدن فرد در برابر تأثیرات منفی استرس محافظت میکند.
ورزش منظم باعث بهبود خلقوخوی و افزایش اعتمادبهنفس افراد می شود و همچنین یکی از درمان حواس پرتی است، به همین دلیل ورزش با افزایش سطح آرامش درونی فرد به کاهش استرس کمک شایانی میکند. ازاینرو میتوان گفت که ورزش یکی از بهترین راههای پیشگیری از استرس است.
برای کاهش استرس اصلاح رژیم غذایی
رژیمهای غذایی نامناسب بر واکنش فرد نسبت به استرس تأثیر میگذارند. مصرف برخی از غذاها مانند غذاهای پرچرب و شیرین، بهصورت موقتی باعث کاهش سطح استرس فرد میشوند، اما در بلندمدت استرس فرد را افزایش میدهند.
کربوهیدراتهای تصفیهشده و هر ماده دیگری که باعث افزایش ناگهانی قند خون شما شوند، نیز باعث استرس میشوند. زیرا اینگونه مواد غذایی بهسرعت باعث افزایش قند خون میشوند، اما بعد از مصرف آنها، قند خون به همان نسبت بهسرعت کاهش مییابد و این کاهش ناگهانی قند خون باعث استرس و اضطراب شدید میشود.
مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل، یکی از راههای مناسب پیشگیری از استرس است. مصرف غذاهایی مانند تخممرغ و گردو باعث بهبود خلقوخو و تنظیم انرژی فرد میشود. قطعاً تعادل خلقوخو، سطح استرس فرد را کاهش میدهد.
رفتن به کلاس یوگا
یوگا چند سالی است که تبدیل به یک متد موثر در کاهش استرس و یک ورزش عالی برای تمام سنین شده است. با اینکه یوگا سبکهای مختلفی دارد اما یک هدف واحد را دنبال میکند؛ ارتباط موثر میان ذهن و جسم.
برخی از مطالعات روی تاثیر یوگا بر سلامت ذهن تمرکز کردهاند. به صورت کلی تحقیقات به این نتیجه رسید که یوگا میتواند روحیه را تقویت کند و حتی مانند یک داروی ضد افسردگی، در درمان افسردگی و اضطراب موثر باشد. با این حال تحقیقات محدود است و هنوز این سوالها مطرح است که یوگا چطور میتواند استرس را کاهش دهد. به طور کلی به نظر میرسد فواید یوگا برای کاهش استرس و اضطراب با تاثیر آن بر روی سیستم عصبی و واکنشهای عصبی مرتبط است. یوگا میتواند به کاهش میزان کورتیزول، فشار خون و تپش قلب کمک کند و گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را افزایش دهد که نوعی پیامرسان عصبی (Neurotransmitter) است که با افت شرایط روحی کاهش پیدا میکند.
برای کاهش استرس مدیتیشن کنید
این کار باعث آرامش فکری و جسمی می شود. دقایقی از روز را در یک جای آرام و دنج سپری کنید، و وقتی این کار را می کنید روی یکی از موارد زیر تمرکز کنید: ۱٫ تنفس۲٫ یک شی ۳٫ یک جمله یا سخن پند آموز با این کار، حواستان از موضوع های استرس آور پرت می شود. این کار را می توانید به تنهایی یا گروهی انجام دهید.
نفس عمیق بکشید
این تمرین به همان اندازه که تنفس عمیق آرامش بخش است تاثیر دارد. به این روش عمل کنید: ۱٫ در یک مکان ساکت بنشینید، چشمانتان را ببندید و خود را در یک جای آرام تصور کنید. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مهارت کنترل خشم در کودکان را بخوانید.
مثلا ساحل دریا را به ذهن بیاورید. تصور کنید در آن قدم می زنید، صدای موج دریا و بوی ساحل را به تصویر بکشید. ۲٫ همین طور که به سفر در ذهنتان مشغولید، نفس های عمیق و آرام بکشید. ۳٫ این حالت را ادامه دهید تا کاملا احساس آرامش کنید. ۴٫ سپس به آرامی به دنیای واقعی برگردید.می توانید از مشاوران ، روانشناسان و افراد حرفه ای برای اینکه بتوانید خودتان به تنهایی این کار را انجام دهید کمک بگیرید.
عقب نینداختن کارها
یک راه دیگر برای به دست آوردن کنترل روی استرس این است که اولویتهای خود را مشخص کنید و عقب انداختن کارها را متوقف کنید. به تعویق انداختن کارها شما را به سمت واکنشی رفتار کردن هدایت میکند و در حال تقلا کردن برای رسیدن رها میکند.
این موضوع میتواند باعث استرس و تاثیرات منفی روی سلامتی و کاهش کیفیت خواب شود.به تهیه یک لیست برای کارها و طبقهبندی کردنشان بر اساس اولویت عادت کنید. برای خود اهداف واقعی تعیین کنید و تمرکز خود را از روی لیست برندارید.
وقت گذراندن با حیوانات برای کاهش استرس
داشتن یک حیوان خانگی میتواند به کاهش استرس و بهتر کردن روحیه بسیار کمک کند. وقت گذراندن با حیوانات به ترشح اکسیتوسین در بدن که باعث بهبود روحیه و وضعیت روحی مثبت در افراد میشود کمک میکند. داشتن یک حیوان خانگی میتواند با مسئولیت دادن به شما، مجبور کردن شما به فعالیت بیشتر و در عین حال بخشیدن یک همنشین به شما، باعث کاهش استرس و اضطراب میشود. تمام این مزیتها باعث بهبود حال روحی و در نتیجه روحیه شما میشود.
سخن پایانی
شما در این مقاله با استرس و انواع آن آشنا شدید.همچنین از راههای درمان و پیشگیری آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
تکنیک ریلکسیشن و آرام سازی عضلانی تدریجی است که در طی آن فرد یاد میگیرد چگونه در شرایط پر تنش خود را آرام نماید.
ریشه در روش های مطالعاتی نا مناسب، عدم برنامه ریزی زمانی، توقعات کمال گرایانه والدین و اطرافیان، شرایط نا مساعد کلاس درس و محیط خانواده دارد.