خرما برای ما ایرانیها میوهای شناخته شده و در دسترسی است. خاورمیانه بزرگترین تولید کنندهی همه نوع خرما است زیرا آبوهوای گرم و محیط مناسبی برای رشد نخل خرما در این منطقه وجود دارد. این میوههای شیرین این روزها در بسیاری از مناسبتهای مذهبی و سنتی ما نقش دارند و دیگر به عنوان بخشی از فرهنگ ما شناخته شدهاند.خرما از درختهای نخل بهدست میآید، این درختان برای بسیاری از ساکنین مناطق گرم خاورمیانه مقدس هستند و ساکنین این مناطق حرمت خاصی برای این درختان قائلند. حتی در برخی فرهنگها به عنوان درخت زندگی شناخته میشوند. مورخان بر این باورند که خرما یکی از میوههای باستانی است و از اولین میوههایی است که به کشت رسیده.فواید و خواص خرما آنقدر زیاد است که اگر نگاهی به لیست مواد مغذی موجود در آن بیندازید، قطعاً از همین امروز این میوه شگفت انگیز را به برنامه غذایی روزانهتان اضافه میکنید. در این مقاله میتوانید با خواص بینظیر خرما آشنا شوید.
فهرست مطالب
- خرما چیست؟
- ارزش غذایی خرما چقدر است؟
- خاستگاه اصلی خرما کجاست؟
- معرفی انواع خرما
- خواص خرما چیست؟
- عوارض مصرف زیاد خرما چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
خرما چیست؟
خرما یک نوع میوه است که دارای هستهای سخت و پوست نازک است و به شکل خوشهای بزرگ بر روی درختان نخل قرار دارد. گاهی ارتفاع این نخلها تا ۲۰ متر هم میرسد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله غذا با بادمجان را بخوانید.
میوه نرسیده خرما «خارک» یا «خرک» نام دارد و به خرمایی که در مرحله یکی مانده به رسیدگی کامل قرار دارد« رطب» میگویند.
ارزش غذایی خرما چقدر است؟
خرما میوهای شیرین و پرانرژی و سرشار از ویتامینها و مواد معدنی مفید برای سلامت بدن است. هر عدد خرمای خشک حاوی ۲۰ کیلوکالری انرژی است. این میوه سرشار از سلنیوم، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، نیاسین، روی و مس است.
در ترکیب شیمیایی خرما، ویتامینهای A،B ،C و E وجود دارد و برای همین توصیه میشود که در روز حدود ۲ تا ۳ عدد خرما مصرف کنید تا بتوانید ویتامینهای موردنیاز بدن خود را از این میوه جذب کنید. در ادامه میتوانید با ارزش غذایی یک عدد خرما آشنا شوید.
- چربی: ۰۳/۰ گرم
- کربوهیدرات: ۵/۳۳ گرم
- قند: ۴/۵ گرم
- پروتئین: ۱۷/۰
- ویتامین B6: 012/0 میلیگرم
- آهن: ۰۷/۰ میلیگرم
- منیزیم: ۳ میلیگرم
- پتاسیم: ۴۷ میلیگرم
خاستگاه اصلی خرما کجاست؟
خاستگاه اصلی خرما، کشور هندوستان است. در ایران، مکان رویش این میوه استانهای جنوبی است. جالب است بدانید که تاریخچه اصلی این میوه در ایران به دوران پیش از هخامنشی برمیگردد و در لوح و کتابهای آن زمان از کلمه «نخل» بهعنوان «میوه دهنده خرما» استفاده شده است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله غذا با قارچ را بخوانید.به غیر از ایران، کشورهای مصر، عربستان، عمان، عراق، امارات، پاکستان، سودان و لیبی ازجمله مناطقی هستند که در آن میوه خرما پرورش یافته و سراسر دنیا توزیع میشود.
معرفی انواع خرما
انواع خرما بسیار زیاد است و گفته میشود حتی تعداد آنها تا ۲۰۰ هم میرسد. هر نوع خرما ویژگیهای خاص خود را دارد، بعضی از آنها نرم و با رنگ قهوه ای روشن هستند. انواع دیگر خرما تازه دارای بافتی چسبناکتر و رنگی تیرهتر هستند. اما همگی در خواص و مزایا تقریبا یکسان هستند.انواع مختلف این میوهها ممکن است بصورت نارس، نیمه رسیده یا کاملا رسیده برداشت شوند.
خارک یا خرک میوهی نرسیدهی خرماست و رطب مرحلهای قبل از رسیدن کامل است که نسبت به خرمای کاملا رسیده رطوبت بیشتری دارد. بر حسب نوع خرما، هرکدام به شیوهی مختلفی برداشت شوند. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله تاثیر تغذیه بر سلامت روان را بخوانید.
خرما زاهدی
رنگ روشن این نوع خرما از بارزترین ویژگیهای آن است. خرما زاهدی به اندازه متوسط و بیضی شکل است. این خرما پوستی قهوه ای روشن دارد و گوشتی ضخیم دور هسته قرار میگیرد و از انواع نیمه خشک خرماها است. گوشت ضخیم و پر از شربت آن را به گزینهی مناسبی برای ذخیره سازی تبدیل میکند. نخل آن در نقاط گرمسیری مختلفی امکان رویش دارد. البته این نوع نخل نسبت به سایر انواع دیرتر به میوه میرسد.
خرما ربی
این خرما پوستی نازک و گوشتی دارد که با بافتی نرم به گوشت می چسبد. یکی از بهترین طعمهای خرما را میتوانید با این نوع تجربه کنید. آنها نیمه خشک، شیرین، گوشتی و نرم با اندازهای متوسط هستند. ایران و پاکستان از مهمترین تولید کنندههای آن هستند. این خرما کشیده و بلند است، پوستی چروکیده و رنگی سیاه مایل به قرمز دارد و بصورت رسیدهی کامل برداشت میشود.
خرما برحی
خرما برحی کاملا شیرین، نرم و گوشتی است و برای استفاده در دستورهای غذایی هم کاربرد دارد و به دلیل شیرینی زیاد است که به صورت رطب برداشت شده و مورد استفاده قرار میگیرد، البته ممکن است بصورت خارک هم برداشت شود. خارک آن زرد رنگ بوده و رطبش رنگی مایل به قهوهای روشن دارد، پوست این خرما ضخیم و صاف است. کیفیت خرمای برحی ایرانی نسبت به سایر کشورها بالاتر است.
خرما دیری
خرمایی با طعمی قوی و شیرین است که میوهای نرم و کشیده دارد و گوشت آن نرم است. پوست این نوع خرما در ابتدا قرمز است که میوهی رسیدهی آن قهوهای مایل به طلایی است و کمی به خرما برحی شباهت. سایز متوسط و رو به بزرگ این نوع خرما آن را برای استفاده در دستورهای غذایی مناسب میکند.
خرما استعمران
یکی از خرماهای نیمه خشک است. میزان قند این میوه بالاست و همین امر باعث میشود انرژی زیادی در بدن تولید کرده و برای افرادی مانند ورزشکاران مفید باشد. بخش زیادی از نخلستانهای استان خوزستان به پرورش این نوع خرما اختصاص داده شدهاند.
خرما مضافتی
خرمامضافتی از معروفترین انواع خرما است که این موضوع میتواند به دلیل ظاهر زیبای آن باشد. پوستی یکدست با رنگ قهوهای تیره و مایل به مشکی، بافتی نرم و گوشتی و پر شیره از جمله ویژگیهای آن است. این ویژگیها باعث شدهاند تا افراد زیادی آن را بهعنوان بهترین خرما برای میانوعده بشناسند. از معروفترین محلهای کشت آن میتوان به شهر بم واقع در ایران اشاره کرد.
خرما پیارم
این نوع خرما پوستی نازک و تیره دارد و پوست آن کاملاً به گوشت آن چسبیده است و دارای طعم شیرین منحصربهفرد است. ظاهر آن کشیده، بلند و نیمهخشک است و رنگی قهوهای متمایل به سیاه دارد. گفته میشود خرما پیارم از زمان بین النهرین باستان، یعنی ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد، در سراسر حاشیهی خلیجفارس و خاورمیانه کشت میشود. این خرمای دیررس یکی از گرانترین خرماهای ایران بهحساب میآید.
خرما خاصویی
این خرما با رنگ قهوهای روشن و مایل به طلایی، ظاهری نسبتا گرد و پوستی چروک شبیه به بامیه کوچک است و یکی از مرغوبترین خرماهای منطقهی بوشهر بهشمار میرود. علیرقم بر ظاهر و طعمی منحصربهفرد در بسیاری از مناطق ایران ناشناخته است، زیرا به اندازهی سایر خرماها فراوان نیست.
خواص خرما چیست؟
خواصی مفیدی که در خرما وجود دارد و امروزه توسط بیشتر محققان کشف شده است، باعث شده تا این میوه کوچک، جایگزین بسیاری از مواد شیرین مضر مانند قندهای مصنوعی شود. خرما یکی از مفیدترین مواد غذایی طبیعی است که به دلیل خواص فراوان و مزه شیرین و خوشمزهای که دارد در سراسر دنیا طرفداران زیادی دارد.
این میوه سرشار از ویتامینهای مختلف و مواد مغذی و مفید است که به سلامت بدن و افزایش میزان انرژی کمک زیادی میکند. جالب است بدانید حدود ۵۰ درصد تولید میوه خرمای ایران فقط در داخل کشور مصرف میشود.
در ترکیب شیمیایی خرما، ویتامینهای A، B ،C و E و مواد دیگری مانند پروتئین، چربی، فسفر، گوگرد، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن و نیاسین به کار رفته است. برای همین توصیه میشود که در روز حدود ۲ تا ۳ خرما مصرف کنید تا بتوانید ویتامینهای موردنیاز بدن خود را از این میوه جذب کنید. همچنین در طرز تهیه انواع دسر با خرما و تهیه اسموتی با خرما میتوانید از این میوه شیرین استفاده کنید. در ادامه میتوانید با مهمترین فواید و خواص خرما آشنا شوید.
۱- خواص خرما – بهترین جایگزین برای قند مصنوعی
خرما بهترین جایگزین برای قند است زیرا انرژی کمتری نسبت به آن دارد. درواقع، در ۱۰۰ گرم خرما ۱۲۵ کیلوکالری انرژی وجود دارد اما در همین مقدار قند، ۴۰۰ کیلوکالری انرژی وجود دارد. از این رو، مصرف به اندازه خرما کمتر باعث اضافه وزن در افراد میشود و مخصوصاً برای افرادی که قصد لاغری دارند، استفاده از این میوه بسیار توصیه میشود.
۲- خواص خرما – بهبود سیستم گوارشی
برای افرادی که مشکل گوارشی دارند، خوردن خرما توصیه میشود. خرما، به علت ویتامینهایی که دارد یک مغذی عالی برای بهبود دستگاه گوارش و بیماریهای آن مانند یبوست و مشکلات گوارشی است. همچنین خوردن خرما سبب جلوگیری از سرطان روده و بواسیر میشود. خرما مناسب برای پیشگیری از سرطان معده، کنترل کننده اسهال و … است.
۳- کنترل و درمان بیماریهای مزمن
خرما سرشار از ترکیبات گیاهی مفید و آنتی اکسیدانهای قوی است. پلی فنولها، کاروتینوئیدها و لیگانهای موجود در خرما میتوانند از بروز بیماریهای مزمن جلوگیری کنند و در درمان بسیاری از بیماریها مفید باشند.
۴- خواص خرما – سلامت رودهها
تحقیقات نشان میدهد که فیبر موجود در خرما میتواند به سلامت رودهها کمک کند و خطر ابتلا به بیماریهای رودهای را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد. فیبر و آنتی اکسیدانهای موجود در خرما به بهبود عملکرد رودهها و هم چنین ضد عفونی روده کمک زیادی میکند و در سلامت رودهها نقش مهمی دارد.
۵- تسهیل در زایمان طبیعی
شاید برایتان جالب باشد اما مصرف خرما در چند هفته آخر بارداری میتواند به زایمان طبیعی در مادران باردار کمک زیادی کند. اکسی توسین موجود در خرما در انقباضات زایمان نقش مهمی دارد. از طرف خوردن خرما موجب کاهش زمان زایمان در خانمهای باردار نیز میشود.
۶- بهبود حافظه
مطالعات نشان میدهد که مصرف خرما از ایجاد التهاب در مغز جلوگیری میکند و خطر ابتلا به بیماریهایی نظیر بیماری آلزایمر را تا حد زیادی کاهش میدهد. از طرف دیگر مصرف خرما به بهبود حافظه و افزایش توانایی یادگیری نیز کمک زیادی میکند. خرما به خاطر داشتن ویتامین B6 یک جایگزین بسیار مناسب برای مکملهای دارویی تقویت حافظه است.
۷- سلامت استخوانها
از مهمترین خواص خرما برای زنان و مردان میتوان به بهبود وضعیت استخوانها اشاره کرد. خرما سرشار از مواد معدنی مفید همچون فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم است که از پوکی استخوان و مشکلات مربوط به استخوانها جلوگیری میکند.
۸- خواص خرما – تنظیم فشار خون
خرما به خاطر وجود پتاسیم، برای افرادی که مشکل فشار خون دارند نیز مفید است. مصرف خرما به تنظیم و کنترل فشار خون کمک زیادی میکند.
۹- خواص خرما – تقویت اعصاب
مصرف خرما به علت منیزیم موجود برای افرادی که بیماری اعصاب و روان دارند، توصیه میشود. همچنین فسفر موجود در خرما، باعث تقویت و سرزنده نگه داشتن سلولهای عصبی میشود.
۱۰- جلوگیری از پوسیدگی دندان
خرما به علت اثرات بازدارندهای که دارد (و البته مواد قندی کمتر) یکی از عوامل جلوگیری کننده از پوسیدگی دندان است.
۱۱- تسکین درد
از خرما بهعنوان تسکیندهنده درد هم استفاده میشود و خوردن آن بیشتر برای زنان باردار که زایمان آنها نزدیک است، توصیه میشود.
۱۲- درمان کم خونی
خرما دارای فولات یا اسیدفولیک است. اسید فولیک خونساز است و ازاینرو، خرما را به عنوان یک میوه خونساز به حساب میآورند.
۱۳- خواص خرما – تقویت قلب
مصرف خرمای خیس خورده در صبح (که البته از شب قبل باید در آب خیس بخورد) برای افرادی که قلب ضعیف دارند نیز توصیه میشود.
۱۴- افزایش انرژی برای ورزشکاران
خرما یک عصرانه قوی برای ورزشکاران است که اغلب توصیه میشود با شیر مصرف شود. خواص خرما در بدنسازی بسیار زیاد است و به افزایش انرژی و تامین مواد مغذی بدن کمک میکند. همچنین مصرف خرما سبب کاهش وزن نیز میشود.
۱۵- خواص خرما – تقویت سیستم ایمنی بدن
در مورد خواص خرما برای سرماخوردگی و آنفولانزا نیز باید بدانید که مصرف این میوه مغذی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سریع بیماریها میشود و به دلیل داشتن مواد معدنی و ویتامینهای فراوان نقش مهمی بر درمان این بیماریها دارد.
۱۶- خواص خرما – کمک به سلامت مغز
مطالعات نشان میدهد که مصرف خرما میتواند از بروز اختلالات مغزی و عصبی جلوگیری کند و همچنین جلوی پیشرفت بیماری آلزایمر را بگیرد. مصرف خرما نقش مهمی بر پیشگیری از التهابات مغز دارد و از همین رو خوردن آن به ویژه برای افراد مسن بسیار مفید است.
۱۷- خواص خرما – جلوگیری از التهاب
خرما یکی از مؤثرترین خوراکیها در جلوگیری از التهاب بدن است. منیزیم موجود در خرما به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند و از همین رو نقش مؤثری در جلوگیری از التهابات دارد. در واقع مصرف منیزیم موجود در خرما موجب میشود تا سیستم ایمنی بدن ما با التهاب مبارزه کند و بدن سالمتری داشته باشیم.
۱۸- خواص خرما برای چشم
خرما منبع ویتامین A و یک نوع کاروتنوئید طبیعی است که در تقویت بینایی و سلامت چشمها نقش بسیار مؤثری دارد.
۱۹- خواص خرما برای اسپرم
مطالعات نشان میدهد که خرما میتواند اختلالات جنسی را درمان کند و در افزایش تعداد اسپرمها و درمان ناباروری در مردان نیز مؤثر باشد. از طرف دیگر خوردن خرما موجب تحریک غدد جنسی و بهبود تعداد و کیفیت اسپرمها در مردان میشود.
عوارض مصرف زیاد خرما چیست؟
خواص و فواید خرما تا حدی زیاد است که می توانیم به اندازه روزهای سال فقط خواص کلی آن را بشماریم؛ اما بههیچوجه نباید در مصرف خرما زیادهروی کرد. برخی از عوارض زیادهروی در مصرف خرما عبارتند از:
- آسیب به کبد و طحال
- افزایش فشارخون
- پوسیدگی دندان
- به علت طبع گرم ممکن است باعث زخم دهان و خارش بدن شود.
- برای افرادی که بیماری دیابت دارند، مصرف فقط حداکثر دو خرما در روز توصیه میشود.
- شدیدتر شدن تبخال
- شدیدتر شدن تاولها
ذکر این نکته ضروری است که اگر فرد مبتلا به دیابت رژیم غذایی زیر نظر متخصص تغذیه داشته باشد و مقادیر کربوهیدرات این رژیم غذایی بر حسب بیماری و داروهای مصرفی محاسبه شده باشد، مصرف خرما به مقدار توصیه شده در رژیم غذایی نه تنها مضر نیست بلکه مفید هم هست.
سخن پایانی
شما در این مقاله با انواع خرما آشنا شدید.همچنین از خواص و عوارض مصرف زیاد آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
فیبر و آنتی اکسیدانهای موجود در خرما به بهبود عملکرد رودهها و هم چنین ضد عفونی روده کمک زیادی میکند و در سلامت رودهها نقش مهمی دارد.
خرمای برهی، خرما شاهانی، خرمای ربی، خرما کبکاب، خرما عسلی، خرما هلیله و … از معروفترین انواع خرما در ایران هستند.
