اختلال شخصیتی وسواس شامل یک سری از افکار، رفتار ها یا میل به انجام کار هایی است که به طور مداوم در ذهن فرد بروز می کند و مانع از رسیدگی فرد به دیگر امور زندگی می شود. بسیاری از ما این حس را تجربه کرده ایم اما دلیل بر این نمی شود که ما به اختلال وسواس دچار شده ایم. آیا شما از مفهوم دقیق وسواس فکری چیزی می‌دانید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این مورد بدست آورید.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: آیا شما هم یک مهرطلب هستید؟
علائم اختلال وسواس فکری
تاکنون فهمیدیم که اختلال وسواس دو دسته علامت دارد: علائم ناشی از وسواس فکری و علائمی به دنبال وسواس عملی. این علائم رنج آور هستند، وقت زیادی از فرد تلف می‌کنند و ممکن است کارکرد او را کم کنند.
موضوع وسواس فکری در افراد بسیار متنوع است و با ترس همراه است. شایع‌ترین انواع آن به قرار زیر هستند:
- ترس از آلودگی و کثیفی
- ترس از تصادف و اقدامات خشن دیگران (مثل وسواس قفل بودن در خانه به دلیل ترس از دزدی)
- ترس از اقدام خشن یا سوءرفتار جنسی خود (مثلاً مادری مهربان که می‌ترسد فرزند خودش را خفه کند.)
- ترس از بی‌نظمی و قرینه نبودن اشیا و وسایل (مثلاً چینش نامنظم غذا در بشقاب)
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: مدیریت خشم در کودکان
علائم اختلال وسواس عملی
بیشتر مبتلایان به اختلال وسواس می‌دانند که این ترس و اضطراب آنها منطقی نیست و سعی می‌کنند آن را نادیده بگیرند و سرکوب کنند. گاهی هم برای رهایی موقت از آن، یک رفتار تکراری انجام می‌دهند.
وسواس عملی همین رفتاری است که دائماً تکرار می‌شود تا اضطراب ناشی از وسواس فکری کاهش پیدا کند. وسواس عملی لزوماً با ریشه‌های اضطراب ارتباط منطقی ندارد. نمونه‌هایی از وسواس عملی:
- شستن دست یا حمام زیاد و مداوم
- پرهیز از دست دادن با دیگران یا دست زدن به دستگیره‌ی در
- چک کردن مداوم قفل یا اجاق گاز
- شمردن مکرر اجسام و اشیا
- چینش بیش از حد منظم وسایل در خانه یا محل کار
- خوردن غذاها با ترتیب بسیار خاص
- تکرار دعایی خاص به طور مداوم
درباره‌ی مفهوم چاکرا چه می‌دانید؟
علل ایجاد اختلال وسواس فکری – عملی چیست؟
علت این اختلال هنوز بطور کامل شناخته شده نیست. ولی نظریه های اصلی که در سبب شناسی این اختلال آمده عبارتند از:
- زیست شناسی: اختلال وسواس ممکن است حاصل تغییراتی در عملکرد و بیوشیمی مغز باشد. به عنوان مثال سروتونین که یک ماده شیمیایی مهم مغز است و اتفاقا در افسردگی هم کاهش می‌یابد اینجا در اختلال وسواس هم شاهد افت آن هستیم. شاهد این قضیه پاسخ مثبت بیماران به داروهای افزایش دهنده سطح سروتونین است.
- وراثت: ژنهای زیادی مرتبط با این اختلال شناسایی شده اند. و سابقه خانوادگی وسواس یکی از پیش‌بینی کننده‌های قوی برای وقوع این اختلال در فرد به حساب می‌اید.
- یادگیری: وسواسها و اجبارها ممکن است در نتیجه یادگیری از والدین بوجود آمده باشند. والدین سختگیر و وسواسی احتمال اینکه فرزندان سختگیر و وسواسی داشته باشند خیلی زیاد است هم به لحاظ انتقال وراثت و هم به لحاظ تربیت و یادگیری.
عوامل خطر یا پیشرفت این اختلال عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- وقایع استرس زای زندگی
- سایر اختلالات روان
برای مطالعه بیشتر: مهارت‌های کنترل خشم
راه های مقابله با اختلال وسواس فکری
برای رشد و پیشروی این اختلال در فرد ، پیروی از درمان های تجویز شده و پایبندی به باید نبایدها اهمیت ویژه ای دارد . باید نبایدهایی که در ادامه به شرح آنها پرداخته ایم .
در پیگیری درمان‌های تجویز شده برای اختلال وسواس فکری خود مُصرّ باشید
این مشکل نوعی اختلال مزمن است و به این معنی است که می توانید آن را تحت کنترل بگیرید و بهبود پیدا کنید. این یک پتانسیل است که همیشه در پس زمینه وجود داشته باشد، حتی اگر بر زندگی تاثیر نگذارد. تفکر فعلی این است که احتمالا در اصل ژنتیکی است و درمانی در دسترس نیست تا در آن سطح درمان شود. کارهایی باید انجام دهید تا آن را واقعا کنترل کنید، و اگر نمی خواهید به طور موثر از آن ها در طول زندگی خود استفاده کنید، خطر بازگشت به آن را خواهید داشت. این به این معنی است که اگر از ابزار ارائه شده در درمان / یا رفتاری استفاده نکنید و یا اگر از مصرف دارو دست بردارید (در اغلب موارد) به زودی خود را در محاصره علائم قرار خواهید داد.
خود را از احساس گناه دور نگه‌دارید
دو مورد از ویژگی های اصلی اختلال ، شک و احساس گناه است در حالیکه هنوز درک نشده است که چرا این گونه است، اینها نشانه های این اختلال تلقی می شوند. در قرن نوزدهم، اختلال وسواس به عنوان “بیماری شک” شناخته شد، که می تواند حتی چیزها را در مورد خود، دیگران، یا دنیایی که در آن زندگی می کنند، مورد تردید قرار دهد.
بیمارانی را دیده ایم که در رابطه جنسی شان، سلامت ، درک، این که آیا آن ها مسئول امنیت کامل غریبه ها هستند، یا نه، احتمال اینکه آن ها قاتل شوند یا نه بیماران در مورد اینکه آیا آن ها واقعا زنده هستند یا نه، شک دارند. شک یکی از ویژگی های اختلال وسواس می باشد و این شک در بالاترین قدرت قرار دارد. این چیزی است که باعث می شود افراد صدها بار مسائل را بررسی کنند، یا سوالات بی شماری از خود و یا دیگران بپرسند.
برای درمان اختلال وسواس فکری با افکار وسواسی خود مقابله و جنگ نکنید
اگر چه می توانید در برابر انجام یک وسواس مقاومت کنید، نمی توانید از فکر کردن به یک تفکر وسواسی خودداری کنید . وسواس ها رویدادهای ذهنی تولید شده را ایجاد می کنند که به نظر می رسد شبیه افکار واقعی یک فرد هستند، اما اینطور نیستند. به عنوان رویدادهای بیوشیمیایی، آن ها نمی توانند به سادگی آن را قطع کنند. مطالعات در مورد سرکوب فکر نشان داده اند هر چه بیشتر تلاش کنید به چیزی فکر نکنید، بیشتر به آن فکر خواهید کرد. ترفند اصلی برای مقابله با وسواس های رفتاری این است:” اگر می خواهید کم تر به آن فکر کنید، بیشتر به آن فکر کنید.”
ترس نیز از ذهن سرچشمه می گیرد. برای بازیابی، مهم است که قبول کنیم که هیچ راه فراری وجود ندارد. افرادی که مبتلا به اختلال نیستند، با چیزهایی که از مدت ها قبل می ترسند، می مانند. یعنی این که ترس آن ها ناموجه است و به هر حال اضطراب بدون اجبار و یا خنثی کردن فعالیت از بین می رود.
تشخیص اولین گام و درمان رفتاری بهترین گام است
درمان رفتاری – بهترین نوع درمان برای اختلال وسواس می باشد. وسواسی ها باور دارند که یک مساله مبتنی بر ژنتیک با مولفه های رفتاری است و منشا روانی ندارد. بنابراین صحبت در مورد درمان معمولی چندان کمک کننده نخواهد بود. مرور رویدادهای گذشته در زندگی تان، یا تلاش برای مشخص کردن جایی که پدر و مادر شما در بزرگ کردن شما اشتباه کرده اند، هرگز به شما در روند بهبود علائم کمک نخواهد کرد ، بهتر است به راه صحیح درمان آن فکر کنید.
دارو درمان قطعی و کامل اختلال وسواس فکری نیست!
این طبیعت انسان است که همیشه راه حل های سریع، آسان و ساده می خواهند. در حالی که همه مبتلایان دوست دارند که دارو برای رفع بیماری وجود دااشته باشد، در این زمان واقعا چنین چیزی وجود ندارد. داروها درمان کاملی نیستند، با این حال آن ها درمانی “خوب” هستند. به طور کلی، اگر بتوانید علائم را 60 تا 70 درصد کاهش دهید، نتیجه خوبی در نظر گرفته می شود.
اتکای صرف به دارو به احتمال زیاد به این معنی است که تمام علائم کاملا از بین نمی رود. اگر آن ها را قطع کنید، همیشه در برابر بازگشت اساسی آسیب پذیر خواهید بود. داروها درمان نیستند، بلکه کنترل گر هستند. حتی در جایی که خوب کار می کنند، وقتی دست از مصرف آن ها بردارید، معمولا در عرض چند هفته به حالت ناسالم پیشین خود باز می گردید.
به کمک دیگران برای مدیریت اضطراب خود وابسته نباشید
اگر برای مدیریت اضطراب خود به دیگران وابسته هستید، به سوالات پاسخ دهید، به سوالات خود پاسخ دهید، چه کار خواهید کرد؟ حدس من این است که احتمالا ساکت و ناتوان خواهید بود. این درست است هیچ کس نمی تواند بیش از تو به تو کمک کند.
اگر انگیزه شما آنقدر ضعیف است که نمی توانید به تنهایی به کار خود ادامه دهید. همان طور که در ابتدا ذکر شد، از آنجا که بیماری مزمن است، باید یاد بگیرید که آن را در طول زندگی خود مدیریت کنید. همیشه باید کاملا مستقل از مدیریت آن باشید.
شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: از تکنیک صندلی خالی چه می‌دانید؟
سخن پایانی
در این مطلب درباره اختلال وسواس فکری – عملی خواندیم. علائم و علل آن را بررسی نمودیم و به سراغ راهکارهای درمانی آن رفتیم. به یاد داشته باشید این اختلال بر میلیون ها نفر از مردم در سراسر جهان تأثیر می گذارد، اما راه هایی برای درمان این بیماری وجود دارد از جمله کاهش مصرف کافئین ، مدیتیشن ، ماساژ و ورزش منظم. بنابراین نگران نباشید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
