خانوادهسبک زندگی

تعهد و مسئولیت پذیری در کودکان

در دهه های اخیر اهمیت مسئولیت پذیری در کودکان به عنوان یک فاکتور رشد سالم در فرایند تربیت کودکان مورد توجه قرار گرفته اند. همه‌ی ما می‌خواهیم در دنیایی زندگی کنیم که در آن مردم از مسئولیت‌های خود به عنوان یک شهروند، شانه خالی نمی‌کنند. برای داشتن چنین دنیایی، بهتر است از همان ابتدا حس مسئولیت پذیری در کودکان را تقویت کنیم تا در آینده انسان مسئولیت پذیری باشند. در ادامه ی مطلب با نحوه ی آموزش این مهارت و دلیل اهمیت مسئولیت پذیری در کودکان آشنا شوید.


بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: تمرکز “اسلحه ای قدرتمند برای موفقیت”


مسئولیت پذیری چیست و در کودکان به چه صورت است؟

به طور کلی مسئولیت پذیری یعنی قابلیت پذیرش و به عهده گرفتن کاری که از کسی خواسته شده است. وقتی از کسی خواسته می شود مسئولیتی را بپذیرد، باید برای او کاملا مشخص شود موضوع درخواست چیست و در برابر به عهده گرفتن آن چه چیزی به دست می آورد. مسئولیت پذیری ویژگی هایی دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.

نکته بسیار مهم درباره مسئولیت این است که اجباری برای پذیرش درخواست وجود ندارد. در واقع مسئولیت، انتخابی آگاهانه است. درست مثل قراردادی نانوشته که همه اجزای آن برای طرفین مشخص است. پذیرفتن مسئولیت همچنین نباید با احساس گناه یا بدهکاری یا اعمال زور و مبارزه همراه باشد. بلکه باید بدون فشار مالی یا عاطفی مطرح شود. اگر فردی احساس کند با زور او را مجبور به انجام کاری کرده اند، ممکن است خود او هم چنین روشی را در پیش بگیرد، یعنی علاوه بر نپذیرفتن آن مسئولیت، سعی کند از طریق زورگویی یا لجبازی به خواسته های خود برسد.

تفاوت مسئولیت پذیری در کودکان و وظیفه

نکته جالب اینجاست که وظیفه را با مسئولیت پذیری اشتباه نگیرید. وظیفه ای که بر عهده کودک است شامل تمیز کردن اتاق و مرتب کردن وسایلش است. اما مسئولیت پذیری یعنی اینکه علاوه بر وظایفی که به عهده خود کودک است، چیزهایی از کودک خواسته می شود.

تفاوت مسئولیت پذیری در کودکان و وظیفه

وقتی از کودک می خواهید که کاری را انجام دهد یعنی اینکه در برابر این مسئولیتی که بر عهده اوست چیزی را به دست می آورد. تفاوت دیگر مسئولیت و وظیفه این است در وظیفه کودک مجبور است که کارهایی که به او واگذار می شود را انجام دهد. اما مسئولیت را خود و به صورت آگاهانه می پذیرد و انتخاب می کند.


شاید این مطلب هم برایتان جالب باشد: مدیتیشن (مراقبه) “فعالیتی برای شناخت خود”


پیامدهای عدم وجود حس مسئولیت پذیری در کودکان

در صورتی که در طی جریان رشد مسئولیت‌هایی را به کودکتان محول نکنید، کودک برای کوچکترین کارهایش به شما وابسته خواهد ماند. این مسئله موجب ایجاد اختلال شخصیت وابسته در کودک خواهد شد. یکی دیگر از پیامدهای این امر عدم رشد اعتماد به نفس کودک می‌باشد. کودک این پنداره را رشد می‌دهد که از پس مسائل و مشکلاتش به تنهایی بر نمی‌آید. چنین کودکی در مورد هیچ کاری نمی‌تواند تصمیم بگیرد و بدون والدینش از پس خودش بر نمی‌آید.

این افراد در سنین بالا دچار بی‌ارادگی و دشواری در تصمیم گیری می‌شوند. معمولا نمی‌دانند چه می‌خواهند و در جدا شدن از والدینشان مشکل دارند. این افراد در ساخت زندگی مستقل دچار مشکل می‌شوند و نمی‌توانند روابــط اجتماعی خوبی بنا کنند. معمولا چنین والدینی فرزندانی با شخصیت وابسته پرورش می‌دهند.


درباره‌ی مثبت اندیشی چه می دانید؟


راه کارهای افزایش مسئولیت پذیری در کودکان

اولین کاری که باید بکنید این است که مسئولیت را نه به‌ عنوان یک بار بلکه به‌عنوان یک لذت برای کودک‌تان تعریف کنید. همه‌ی بچه‌ها خود را به عنوان فردی مسئولیت پذیر و قدرتمند می‌بینند. فکر می‌کنند توانایی انجام هر کاری را دارند. آنها برای داشتن اعتماد به نفس و برای معنی دادن به زندگی‌شان، به این اطمینان نیاز دارند. کودکان نمی‌خواهند فقط نازپرورده باشند. آنها هم مانند ما نیاز دارند که احساس کنند برای دنیا مهم هستند. کارهایشان تأثیر مثبتی بر روی دنیا می‌گذارد. پس نیازی نیست کاری کنید که فرزندتان با مسئولیت پذیری کارهایش را انجام بدهد، فقط کافی‌ است به او یاد بدهید این قدرت را دارد که تأثیر مثبتی روی دنیا بگذارد.

تشویق کودکان برای افزایش مسئولیت پذیری

در نهایت فرزندان شما همان‌قدر که آنها را تشویق کنید، مسئولیت پذیر می‌شوند. در ادامه به چندین روش برای افزایش مسئولیت پذیری کودکان اشاره می کنیم.

الگوی کودک خود باشید

الگوی مناسبی برای کودک باشید. کودکان برای اینکه رفتاری را در خود پرورش دهند باید آن را در رفتار مراقبین خود ببیند. شما بسیاری از مهارت ها را با رفتار خود می توانید به کودک اموزش دهید.

برنامه ریزی برای خانواده و کودک

برنامه فعالیت های خانواده را یادداشت کنید. با نوشتن برنامه روزانه، کودک متوجه می شود که تمام اعضای خانواده نسبت به همدیگر مسئولیت دارند. روزانه نسبت به یکدیگر کارهای مشخصی را انجام می دهند. همچنین نوشتن برنامه روزانه به کودک کمک می کند که وظایف خود را فراموش نکند. به ایجاد نظم در روند زندگی کودک ایجاد می کند.

به کودک کمک کنید تا برنامه ریزی روزانه داشته باشد. کارهای مهم و متداول را که در طول روز انجام می دهند را یادداشت کنید. مانند ساعت بیدار شدن از خواب، خوردن میان وعده، ساعات خوردن وعده های غذایی، زمان نظافت روزانه و آماده شدن برای خواب و ساعت به خواب رفتن از مهمترین فعالیت هایی هستند که کودک باید طبق برنامه ریزی انها را انجام دهد.


جهت آگاهی: برنج آبکش ایرانی “خوشمزه و پر زحمت!”


راه کار های افزایش مسئولیت پذیری در کودکان – پاداش دادن

اگر کودک تان یک هدیه گران قیمت می خواهد بهترین کار این است که از او بخواهید نیمی از پول آن هدیه را خودش به دست آورد و به آنها کمک کنید از مهارت های شان استفاده کنند. در این مدت شما می توانید بابت برخی کارهای خانه به آنها پول پرداخت کنید. مثلا اگر برای کاشتن گلی در باغچه یا شستن ظرف ها به شما کمک کردند، مبلغی برای شان در نظر بگیرید.

راه کار های افزایش مسئولیت پذیری در کودکان - پاداش دادن

این بهترین دادوستد برای القای حس مسئولیت پذیری در آنهاست .

قبول اشتباهات و جبران خطا

به کودکان یاد دهید اشتبا هات شان را بپذیرند. اگر کودکان تان کار اشتباهی انجام دادند نه آنها را بترسانید و نه خیلی ساده از کنار آن بگذرید. قبول اشتباه یکی از بهترین راهکارها در زندگی است. این باعث می شود شما برای هر آنچه انجام دادید، مسئول باشید .

اگر کودک شما کتابی که به امانت گرفته بود یا موبایلش را گم کرد، با توپ شیشه‌ی پنجره را شکست یا اسباب‌بازی دوستش را خراب کرد، بهتر است با پول ماهیانه‌اش این خسارت‌ها را جبران کند. آن‌وقت خیلی بعید خواهد بود که این کارها را تکرار کند.


این محتوای مفید را هم دنبال کنید: آنچه درباره ی افسردگی باید بدانید


سخن پایانی

در این نوشته در مورد اهمیت مسئولیت پذیری در کودکان و روش های افزایش آن سخن گفتیم. به قول النور روزولت: «هرکس نه تنها حق دارد که منحصر‌به‌فرد باشد، بلکه باید در این راه تلاش هم بکند.» تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که در شرایط مختلف مسئولیت پذیر هستند، تمایل دارند که متفاوت باشند و از کسی تقلید نکنند. این دقیقا مدلی است که فرزند شما باید باشد. پس به کودک‌تان یاد بدهید «خودش» باشد.

سپاس که در مجله‌ی راه موفقیت همراه ما بودید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا